بازار فارکس چیست و چرا ارزش کل بازار فارکس تا این اندازه بزرگ است؟

بازار فارکس (Forex)، که مخفف عبارت Foreign Exchange Market به‌ معنای بازار تبادل ارزهای خارجی است و بزرگ‌ترین بازار مالی جهان به‌ شمار می‌آید. در این بازار، ارزهای کشورهای مختلف به‌صورت جفتی معامله می‌شوند، دلیل اصلی اینکه بازار فارکس چنین حجم بزرگی پیدا کرده، وابستگی شدید تجارت جهانی به تبادل ارزها است. کشورها برای واردات و صادرات کالاها، خدمات و سرمایه‌گذاری بین‌المللی، همیشه نیاز دارند که ارز خود را به ارز کشور مقابل تبدیل کنند. این نیاز دائمی باعث شده ارزش کل بازار فارکس روزانه بیش از ۷ تریلیون دلار معامله در این بازار انجام شود، عددی که حتی از مجموع تمام معاملات روزانه در بورس و سهام کشورهای دنیا بیشتر است.

همچنین، چون بازیگران بزرگی مثل بانک‌های مرکزی، مؤسسات مالی، شرکت‌های چندملیتی و تریدرهای شخصی در این بازار حضور دارند، نقدینگی و گردش پول بسیار بالایی در فارکس وجود دارد. به‌عبارت ساده‌تر، همیشه کسی هست که بخواهد ارز بخرد یا بفروشد همین موضوع باعث می‌شود معاملات به‌سرعت و بدون وقفه انجام شوند. ویژگی مهم دیگر بازار فارکس این است که به‌صورت ۲۴ ساعته و در پنج روز هفته باز است. این یعنی افراد در هر نقطه‌ای از جهان می‌توانند در هر زمانی از شبانه‌ روز وارد معامله شوند. این انعطاف‌پذیری زمانی، باعث شده است تا افراد زیادی از سراسر دنیا وارد این بازار شوند و همین حضور گسترده باعث رشد بیشتر ارزش کل بازار شده است.

در مجموع، وقتی این عوامل را کنار هم بگذاریم نیاز دائمی به تبادل ارز، حضور بازیگران بزرگ، نقدینگی بالا و دسترسی ۲۴ ساعته کاملاً طبیعی است که بازار فارکس به یکی از باارزش‌ترین بازارهای مالی جهان تبدیل شده باشد. به همین دلیل است که ارزش کل بازار فارکس در سال ۲۰۲۵ حدود ۲.۴ کوادریلیون دلار برآورد شده عددی که به‌روشنی نشان‌دهنده ابعاد عظیم این بازار در مقایسه با سایر بازارهای مالی دنیا می‌باشد.

چرا ارزش معاملات بازار فارکس این‌ قدر بزرگ می‌باشد !

۱. نیاز جهانی به تبادل ارز

در دنیای امروز، کشورها مثل اعضای یک خانواده بزرگ به هم وابسته‌اند. هیچ کشوری نمی‌تواند همه نیازهای خود را به‌تنهایی برطرف کند. برای مثال، ممکن است یک کشور نفت داشته باشد، اما به تکنولوژی نیاز داشته باشد. کشور دیگر، برعکس، تکنولوژی دارد اما منابع طبیعی ندارد. بنابراین این کشورها باید با هم دادوستد کنند.حالا وقتی این دادوستد اتفاق می‌افتد، مسئله‌ای به نام «تبدیل ارز» به‌وجود می‌آید. یعنی کشورها باید پول خود را به پول کشور مقابل تبدیل کنند تا بتوانند خرید و فروش انجام دهند.برای مثال:

• اگر یک شرکت ایرانی بخواهد از ژاپن کالا بخرد، باید ریال را به ین تبدیل کند.

• یا اگر یک شرکت آلمانی بخواهد محصولاتش را در آمریکا بفروشد، باید یورو را به دلار تبدیل کند.

حالا تصور کنید که این اتفاق نه فقط چند بار، بلکه میلیون‌ها بار در روز در سراسر دنیا تکرار می‌شود. این یعنی هر روز میلیون‌ها دلار، یورو، ین، پوند و سایر ارزها بین مردم، شرکت‌ها و بانک‌ها مبادله می‌شود.این نیاز جهانی به تبدیل پول باعث شده است که:

• افراد و شرکت‌های زیادی وارد بازار فارکس شوند

• مقدار بسیار زیادی پول در این بازار جابه‌جا شود

• بازار همیشه فعال و زنده بماند

در نتیجه، چون تقاضا برای تبادل ارز همیشه وجود دارد و این نیاز هرگز متوقف نمی‌شود، بازار فارکس همیشه شلوغ، پُرحجم و باارزش باقی می‌ماند. هرچه تعداد مبادلات بیشتر باشد، ارزش کل بازار نیز بالاتر می‌رود.به‌ عبارت ساده، بازار فارکس مثل یک ایستگاه بزرگ تبادل پول است که همه دنیا هر روز به آن مراجعه می‌کنند. این رفت‌ و آمد دائمی پول، باعث می‌شود که بازار فارکس تبدیل به بزرگ‌ترین و با ارزش‌ترین بازار مالی جهان شود.

۲. مشارکت‌کنندگان متنوع

یکی از دلایلی که بازار فارکس این‌ قدر بزرگ و باارزش شده، این است که فقط در اختیار یک گروه خاص مثل بانک‌ها یا دولت‌ها نیست. افراد و نهادهای بسیار مختلفی در این بازار فعالیت می‌کنند، و این تنوع باعث شده بازار همیشه فعال، پُرحجم و باارزش باقی بماند.

مانند: بانک‌های مرکزی، بانک‌های تجاری و سرمایه‌گذاری، شرکت‌های چندملیتی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نهادهای بزرگ، معامله‌گران خرد پس وقتی این همه شرکت، بانک، دولت و فرد عادی در بازاری فعال باشند، طبیعی است که هر روز مقدار بسیار زیادی پول در آن بازار جابه‌جا شود. هر چقدر تعداد شرکت‌کنندگان بیشتر باشد، تعداد معاملات بیشتر می‌شود. و هر چه تعداد معاملات بیشتر باشد، ارزش کل بازار هم بالاتر می‌رود. درواقع، حضور این بازیگران متنوع، بازار فارکس را به یک سیستم زنده، روان و پویا تبدیل کرده که هیچ‌وقت نمی‌ایستد و همیشه در حال رشد است.

۳. فعالیت ۲۴ ساعته بازار فارکس

یکی از ویژگی‌های خاص و جذاب بازار فارکس این است که به‌صورت ۲۴ ساعته فعال است. این یعنی از روز دوشنبه صبح تا جمعه شب، در تمام ساعات شبانه‌ روز می‌توان در این بازار خرید و فروش کرد. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ دلیل اصلی آن تفاوت مناطق زمانی در دنیا می‌باشد، فارکس از چند منطقه زمانی (time zone) تشکیل شده است. وقتی بازار مالی در توکیو (ژاپن) باز می‌شود، در نیویورک شب است. وقتی توکیو بسته می‌شود، بازار لندن شروع به کار می‌کند. و بعد از آن بازار نیویورک فعال می‌شود. این گردش بازارها بین آسیا، اروپا و آمریکا باعث می‌شود که همیشه حداقل یک بازار مالی باز باشد.

اما این اتفاق چه تاثیری دارد؟ وقتی بازاری همیشه باز است، سرمایه‌گذاران و شرکت‌ها در هر نقطه دنیا می‌توانند در زمان مناسب خودشان معامله کنند. این ویژگی باعث چند اتفاق مهم می‌شود:

• افزایش تعداد معاملات: افراد و نهادها در سراسر دنیا دیگر لازم نیست صبر کنند تا بازار باز شود. در هر ساعتی که بخواهند، می‌توانند معامله کنند. این یعنی تعداد معاملات بیشتر می‌شود.

• پویایی دائمی: چون بازار هیچ وقت متوقف نمی‌شود، همیشه در حال حرکت است. قیمت‌ها دائم تغییر می‌کنند و معامله‌گران می‌توانند همیشه فرصت‌های جدیدی پیدا کنند.

• جذب بیشتر مشارکت‌کننده: بسیاری از افرادی که زمان محدودی دارند (مثلاً کارمندان یا دانشجویان)، فقط شب‌ها می‌توانند معامله کنند. بازار فارکس به آن‌ها این امکان را می‌دهد، پس افراد بیشتری وارد این بازار می‌شوند.

چرا این موضوع باعث افزایش ارزش بازار می‌شود؟

همان‌طور که گفتیم، وقتی بازار همیشه فعال باشد:

• تعداد افراد و شرکت‌هایی که می‌توانند وارد بازار شوند بیشتر می‌شود.

• حجم معاملات افزایش پیدا می‌کند.

• گردش پول در بازار بیشتر می‌شود.

و در نهایت، هرچه حجم معاملات و تعداد شرکت‌کنندگان بیشتر شود، ارزش بازار هم بالاتر می‌رود.این ویژگی باعث شده فارکس یکی از بزرگ‌ترین، پویاترین و باارزش‌ترین بازارهای مالی جهان باشد.

چه عواملی باعث شدند تا ارزش کل فارکس تا انقدر بالا رود !

۱.حجم بالای معاملات روزانه

در سال ۲۰۲۴، میانگین حجم معاملات روزانه در بازار فارکس حدود ۷.۵ تریلیون دلار بوده است. این عدد بسیار بزرگ، نشان می‌دهد که چه میزان پول هر روز در این بازار جابه‌جا می‌شود. اما چرا این موضوع مهم است و چه ربطی به ارزش بازار فارکس دارد؟ بیایید با یک مثال ساده شروع کنیم: تصور کنید یک بازار میوه داریم. اگر در این بازار، روزانه فقط ۱۰ نفر خرید کنند، بازار کوچک و کم‌ارزش است. اما اگر هزاران نفر هر روز به آن بازار بروند و خرید و فروش کنند، آن بازار تبدیل به یک بازار بزرگ، فعال و ارزشمند می‌شود. بازار فارکس هم دقیقاً همین‌طور است.وقتی بانک‌ها، شرکت‌های بزرگ، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حتی معامله‌گران فردی، هر روز میلیاردها دلار ارز خرید و فروش می‌کنند، یعنی:

• پول زیادی در این بازار در جریان است

• تعداد زیادی از افراد و نهادها به آن اعتماد دارند

• فرصت‌های زیادی برای معامله در آن وجود دارد

هرچه حجم معاملات بیشتر باشد، یعنی بازار فعال‌تر و پویاتر است. و این پویایی، باعث افزایش ارزش کل فارکس می‌شود. به زبان ساده‌تر، وقتی مردم زیادی در یک بازار حاضر باشند و خرید و فروش کنند، آن بازار مهم‌تر و باارزش‌تر می‌شود.به همین دلیل، حجم بالای معاملات روزانه یکی از مهم‌ترین عواملی است که ارزش بازار فارکس را در سطحی بسیار بالا نگه می‌دارد.

۲. تصمیمات بانک‌های مرکزی

بانک‌های مرکزی در هر کشور وظیفه هدایت سیاست‌های پولی را بر عهده دارند و از مهم‌ترین بازیگران تأثیرگذار بر بازار فارکس محسوب می‌شوند. آن‌ها با ابزارهایی مانند تعیین نرخ بهره، کنترل میزان عرضه پول و مداخله مستقیم در بازار ارز، نقش کلیدی در تغییر ارزش ارزها ایفا می‌کنند.برای مثال، زمانی که بانک مرکزی ایالات متحده نرخ بهره را افزایش می‌دهد، سرمایه‌گذاران بین‌المللی تمایل پیدا می‌کنند سرمایه خود را به بازارهای دلاری منتقل کنند، چرا که سود بیشتری دریافت خواهند کرد. این افزایش تقاضا برای دلار، منجر به افزایش ارزش دلار آمریکا در بازار فارکس می‌شود.

در مقابل، اگر بانک مرکزی ژاپن سیاست تسهیل پولی در پیش گیرد (مانند کاهش نرخ بهره یا تزریق پول بیشتر به اقتصاد)، سرمایه‌گذاران تمایل کمتری به نگهداری ین ژاپن خواهند داشت. نتیجه این تصمیم، کاهش تقاضا برای ین و در نتیجه افت ارزش آن خواهد بود.وقتی ارزش یک ارز در اثر تصمیمات بانک مرکزی نوسان می‌کند، معامله‌گران و سرمایه‌گذاران برای بهره‌برداری از این تغییرات وارد بازار می‌شوند. این ورود گسترده و حجم بالای معاملات باعث می‌شود حجم کلی گردش مالی بازار فارکس افزایش یابد. به‌عبارتی دیگر، هر بار که بانک‌های مرکزی تصمیمات کلان اتخاذ می‌کنند، میزان فعالیت در بازار فارکس بالا می‌رود و همین مسئله به افزایش ارزش کل این بازار منجر می‌شود.

۳. حضور شرکت‌های بین‌المللی

یکی دیگر از دلایل گستردگی بازار فارکس، فعالیت مستمر شرکت‌های بزرگ بین‌المللی است. شرکت‌هایی مانند Apple، Toyota، Samsung و بسیاری دیگر، در کشورهای مختلف جهان کارخانه، دفتر فروش یا تأمین‌کننده دارند. برای مدیریت کسب‌وکار در این کشورها، این شرکت‌ها دائماً نیاز دارند که پول خود را به ارزهای گوناگون تبدیل کنند.برای مثال، تصور کنید شرکت اپل که در آمریکا قرار دارد، می‌خواهد به کارمندانش در آلمان حقوق پرداخت کند. چون حقوق در آلمان به یورو پرداخت می‌شود، اپل باید دلار را به یورو تبدیل کند. یا مثلا شرکت تویوتا در ژاپن، اگر بخواهد قطعه‌ای را از کارخانه‌ای در کانادا خریداری کند، باید ین را به دلار کانادا تبدیل کند.

این فرایندها هر روز در مقیاسی بسیار بزرگ اتفاق می‌افتند یعنی هزاران شرکت در حال خرید و فروش ارز برای انجام فعالیت‌های روزانه خود هستند. این خرید و فروش‌ها به معنی تقاضای واقعی و زیاد برای ارزها است.وقتی تقاضا برای ارز بالا می‌رود، حجم معاملات در بازار فارکس افزایش می‌یابد. و هرچه معاملات بیشتری انجام شود، ارزش کل بازار فارکس نیز بزرگ‌تر می‌شود. به همین دلیل است که شرکت‌های بین‌المللی با فعالیت‌های ارزی خود، نقش مهمی در رشد و پویایی بازار فارکس دارند.

مقایسه بازار فارکس با سایر بازارهای مالی یک درک ساده از عظمت بازار فاراکس

برای اینکه بهتر متوجه شوید بازار فارکس چقدر بزرگ و مهم است، بیایید آن را با بازارهای دیگر مقایسه کنیم. این مقایسه به ما کمک می‌کند تا بزرگی واقعی این بازار را بهتر تصور کنیم.وقتی نگاهی به بازار سهام آمریکا می‌اندازیم یعنی جایی که شرکت‌های بسیار معروفی مثل اپل، آمازون، مایکروسافت، تسلا و دیگر شرکت‌های معروف در آن فعالیت می‌کنند. در می‌یابیم که مجموع ارزش تمام این شرکت‌ها که در بورس‌های بزرگ آمریکا مثل بورس نیویورک (NYSE) و نزدک (NASDAQ) ثبت شده‌اند، به حدود ۴۰ تریلیون دلار می‌رسد اما این عدد در مقایسه بازار فارکس هیچ است!.

بازار فارکس بیش از ۵۰ برابر بزرگ‌تر از کل بازار سهام آمریکا است!.حتی اگر ارزش بورس کل کشورهای دنیا را کنار هم بگذاریم، باز هم به اندازه بازار فارکس نمی‌رسند. و دلیل این امر بسیار واضح می‌باشد در بازار فارکس، ارز تمام کشورها هر روز خرید و فروش می‌شود و میلیون‌ها معامله بین‌المللی دائماً در جریان است.

همچنین در بازار ارزهای دیجیتال (رمزارزها) بازاری که طی چند سال اخیر خیلی سر زبان‌ها افتاده است. در سال ۲۰۲۵، ارزش کل رمزارزها مانند بیت‌کوین، اتریوم و دیگر ارزها حدود ۲ تریلیون دلار برآورد شده. که در مقایسه با بازار فارکس، این رقم بسیار کوچک است، بازار فارکس بیش از ۱۰۰۰ برابر از کل بازار رمزارزها بزرگ‌تر است.این تفاوت عددی به ما نشان می‌دهد که فارکس نه تنها بزرگ‌ترین بازار مالی دنیا می‌باشد، بلکه قلب تپنده‌ای است که بخش بزرگی از اقتصاد جهانی را زنده نگه می‌دارد. زیرا همه کشورها، شرکت‌ها، بانک‌ها و حتی مردم عادی در سراسر جهان به تبادل ارز وابسته‌اند.

چشم‌انداز آینده بازار فارکس

تحلیلگران معتقدند بازار فارکس در سال‌های آینده بزرگ‌تر و فعال‌تر خواهد شد. یکی از دلایل اصلی این رشد، گسترش تجارت جهانی و ورود کشورهای در حال توسعه مانند هند و برزیل به عرصه اقتصاد بین‌المللی است. این کشورها هرچه بیشتر درگیر معاملات بین‌المللی می‌شوند، نیاز به تبدیل ارز افزایش می‌یابد و بازار فارکس شلوغ‌تر می‌شود.

از طرفی، پیشرفت فناوری و دسترسی آسان به اینترنت باعث شده حتی افراد عادی هم بتوانند با گوشی یا کامپیوتر وارد این بازار شوند. همچنین ابزارهای هوشمند مانند ربات‌های معاملاتی و هوش مصنوعی، سرعت و دقت معاملات را بالا برده‌اند. همه این عوامل نشان می‌دهد که بازار فارکس در مسیر رشد مداوم قرار دارد و آینده‌ای روشن در پیش روی آن است.

پس به طور خلاصه، بازار فارکس به دلیل رشد اقتصاد جهانی، دسترسی راحت، پیشرفت تکنولوژی و ورود کشورهای جدید، در مسیر رشد و توسعه قرار دارد. این بازار نه تنها از نظر حجم بلکه از نظر تنوع، ابزارهای معاملاتی و تعداد فعالان نیز بزرگ‌تر خواهد شد.

جمع‌بندی نهایی

بازار فارکس به عنوان بزرگ‌ترین بازار مالی جهان، به‌دلیل نیاز دائمی جهان به تبادل ارزها، مشارکت گسترده بازیگران مختلف، فعالیت ۲۴ ساعته و حجم معاملات بسیار بالا، به بازاری بی‌رقیب و پویا تبدیل شده است. این بازار به صورت روزانه میزبان میلیون‌ها معامله به ارزش تریلیون‌ها دلار است، که این حجم عظیم ناشی از تجارت جهانی، سرمایه‌گذاری بین‌المللی و حتی تأثیر مستقیم تصمیمات بانک‌های مرکزی می‌باشد.

از سوی دیگر، دسترسی آسان به بازار، نقدشوندگی بالا و انعطاف‌پذیری زمانی، شرایطی را فراهم کرده که افراد و نهادهای مختلف از سراسر دنیا بتوانند در هر لحظه در این بازار حضور فعال داشته باشند. همین حضور گسترده، باعث شده ارزش کل بازار فارکس در سال ۲۰۲۵ به حدود ۲.۴ کوادریلیون دلار برسد عددی که نشان‌دهنده عمق، وسعت و اهمیت جهانی این بازار است.

به طور خلاصه بازار فارکس با دارا بودن بزرگ‌ترین حجم معاملات مالی در سطح جهان، نقشی کلیدی در اقتصاد بین‌المللی ایفا می‌کند. ارزش کل این بازار به ارقامی فراتر از تصور رسیده و همچنان روندی رو به رشد دارد. درک صحیح از ابعاد این بازار و شناخت عوامل مؤثر بر آن، برای فعالان حوزه مالی و اقتصادی امری ضروری به شمار می‌رود و در پایان امیدوارم جواب سوال ارزش کل بازار فارکس چقدر است را بدست آورده باشید!.

سوالات متداول

۱. آیا ارزش بازار فارکس ثابت است؟

خیر. ارزش بازار فارکس به دلیل نوسانات معاملات، تغییرات سیاست‌های پولی و شرایط اقتصادی بین‌المللی همواره در حال تغییر است.

۲. آیا بازار فارکس بزرگ‌ترین بازار مالی جهان است؟

بله. از لحاظ حجم معاملات و ارزش کل، بازار فارکس بزرگ‌ترین بازار مالی در جهان به شمار می‌آید.

۳. میانگین حجم معاملات روزانه در بازار فارکس چقدر است؟

بر اساس آمار سال ۲۰۲۴، میانگین حجم معاملات روزانه حدود ۷.۵ تریلیون دلار بوده است.

۴. آیا افراد عادی نیز می‌توانند در بازار فارکس فعالیت کنند؟

بله. با استفاده از پلتفرم‌های معاملاتی و ثبت‌نام در بروکرهای معتبر، افراد حقیقی نیز می‌توانند در این بازار فعالیت داشته باشند.

۵. ارزش بازار فارکس نسبت به بازار ارزهای دیجیتال چه تفاوتی دارد؟

ارزش بازار فارکس بیش از هزار برابر بیشتر از کل بازار ارزهای دیجیتال است.